ANDEI POR NOYA

Eu andei por Noya. Foi na primavera de 1955.

 Foi na mesma estación do ano que un grupo de mozas nos visitara no concello da vila do mar. Elas vieran pela ponte do Pindo e marcharan pelo monte do mesmo lugar, depois de rezar e cantar misa. Eran todas lindas nenas a desabrochar a mocedade. Un grupo de amigos, hoje casi todos mortos, organizamos retribuir a visita con unha excursión a Noya.  A idea era levar a nosa equipa de balón volea para competir con a equipa de mozos de aquela vila. A adesión de amigos de amigos foi total y salimos pelos comercios a buscar patrocinio para pagar as despesas con o autobús.  O desalento foi grande e había os que censuraban aquele paseo, alegando que na nosa vila había mellores condicións para realizar un torneo, o que non era verdade. Agustin, fillo do teniente, e Guillermo Oreiro conseguiran finalmente a ajuda de uma compañia de autobuses que puña un vehiculo da antiga flota Guillén a nosa disposición. E ahí marchamos todos os trinta inberbes rapazes sob os cuidados do conductor, un vello mecánico, o único mayor de edad.

A acollida foi grandiosa. Mozas e mociñas, todas vestidas con trajes de domingo, nos esperaban con moita alegria e extrema bondade. Un representante do Liceu nos leu o brado do programa para o dia inteiro e parte da noite que terminaría pouco depois das dez. No palco de batalla levamos uma palleira dos mozos que pulaban coma macacos diante da rede que nos separaba. Cando o punto era noso, as nenas gritaban de alegría, o que estimulaba ainda mais a seus irmans e primos a probar que eran superiores a nos, e non o eran, inda que estábamos derrotados. Acabada a loita, todos nos abrazamos sob o delirio de todas as nenas. Depois de almorzar formamos grupos, e cada grupo se uniu a outro grupo de mozas que camiñaban pelo paseio central de Noya. O asunto era falar e falar de nosas historias, familias  e experiencias de nosos longos quince anos. Uma extraña química atraía uns aos outros, proporcionando o compromiso de que no baile do Liceu o par estaría formado.

Era tardiña, antes de entrar no Liceu sabíamos o drama de cada uma das nenas do grupo. Uma non tiña pai, morrera na guerra;  outra, o pai marchara para América e de el non tiña noticias. Outras… ben, cada uma tiña a su historia profundamente conmovedora, pero arraigada  na fe de que logo a historia iba cambiar, e para moito mellor. O clima no paseo cuberto de verdes ramas era perfeito para a idade que empezaba a descubrir o mundo. Terminaba o bloqueio aliado contra o governo de Franco. Todo o sur podía comunicarse con o norte por toda a costa, se abria a emigración para inglaterra e Alemania. Con dedicación ao estudo aumentaba a esperanza de salir de aquela morriñenta pobreza.  Era uma verdade que parecia ser verdadeira, e os políticos se animaban a creer en novas experiencias. En Ganderio eu participei de uma que ao caron de Franco gritaba “Más pan, menos cañon, Franco cabrón” Y mira que la edad media de los que componíamos las dos centurias no llegaba a los quince años. Cuanta ingenuidad delante del talante de un tipo tan bien  armado! La tipografia empezaba a ser diferente con el uso de nuevas tintas.

Agrádame a fermosura das palabras de Conde dedicadas a Pepe Vizoso : “Toda a mostra ule a mar, e a néboa, a brañas húmidas e searas douradas polo sol do verao. Un sol, acaso como o que aínda quentaba a hora máis serodia do día, na alameda de Noia, ocupada enteira pola vida e os berros dos rapaces grazas ós que de novo a vida renacía”.

Estremece a pel como como o fai a ortiga dos corrunchos ou os pinchos das amoreiras nas paredes das pequeñas leiras ou, como di Cadalso, o corazón queda enternecido coa flor do toxo inda que o espiño pique a alma.